Słownik pojęć

efekt zachodzący wówczas, gdy wraz z uruchomieniem środków publicznych na realizację pewnych działań wzrasta również zaangażowanie sektora prywatnego w ich finansowanie. Efekt pożądany z punktu widzenia interwencji Funduszy Europejskich.

efekt wywierany przez realizację programów współfinansowanych z Funduszy Europejskich na podstawowe wskaźniki makroekonomiczne. Instrumentem oceny efektu makroekonomicznego, stosowanym w Unii Europejskiej jest HERMIN.

kryterium ewaluacyjne porównujące wielkość nakładów na rzecz realizacji programu (np. finansowych, administracyjnych, ludzkich) z rzeczywistymi osiągnięciami.

 

jedna z zasad polityki spójności Unii Europejskiej, mająca na celu tworzenie takich samych szans oraz zapewnienie równego traktowania kobiet i mężczyzn we wszystkich aspektach życia społecznego, gospodarczego i przestrzennego.

 

dokument definiujący obszary, w których należy podejmować działania obejmujące: kształcenie i szkolenie w zakresie przedsiębiorczości; zmniejszone koszty i łatwiejsze rozpoczęcie działalności; sprawniejsze ustawodawstwo i lepsze przepisy; dostępność szkoleń; szerszą działalność wychodzącą poza jednolity rynek; kwestie opodatkowania i finansów; zwiększenie możliwości technologicznych małych przedsiębiorstw; rozwijanie silniejszej i skuteczniejszej reprezentacji interesów małych przedsiębiorstw na szczeblu UE i poszczególnych państw.

studium perspektyw rozwoju i zagospodarowania terytorium Unii Europejskiej, sporządzone przy szerokim udziale państw członkowskich, obejmujące także obszar krajów stowarzyszonych, przyjęte w Poczdamie w 1999 r. Dokument ten nie ma charakteru obligatoryjnego, jednak pełni ważną rolę opiniotwórczą w sferach administracji i biznesu oraz programowania średniookresowego w Unii Europejskiej.

sieć współpracy pomiędzy krajowymi instytutami zagospodarowania przestrzennego, która skupia się na obserwowaniu i analizie tendencji rozwoju terytorialnego i regionalnego w Europie poprzez finansowanie badań w zakresie zagospodarowania przestrzennego.

 

wspólna strategia zatrudnienia, w ramach której państwa członkowskie Unii Europejskiej przyczyniają się swoimi politykami zatrudnienia do osiągnięcia wspólnych celów, którymi są obecnie:

• pełne zatrudnienie,
• poprawa jakości i produktywności pracy,
• wzmocnienie spójności społecznej i integracji.

Jej głównym celem jest współpraca w dziedzinie rozwoju energii atomowej państw członkowskich Unii Europejskiej.

 

została utworzona przez te same państwa, które utworzyły Europejską Wspólnotę Węgla i Stali (tj. Belgię, Francję, Holandię, Luksemburg, Republikę Federalną Niemiec i Włochy). Traktat w sprawie utworzenia EWG (tzw. Traktat Rzymski) podpisano w Rzymie, równocześnie z traktatem ustanawiającym Europejską Wspólnotę Energii Atomowej, tj. 25 marca 1957 r. Wszedł on w życie 1 stycznia 1958 r. Od 1 listopada 1993 r., kiedy to wszedł w życie Traktat o Unii Europejskiej, nazwa „Europejska Wspólnota Gospodarcza” uległa zmianie na „Wspólnota Europejska”, gdyż obejmuje ona także dziedziny pozagospodarcze.

Dotyczy utworzenia wspólnego rynku węgla i stali. Jej Traktat założycielski podpisały: Belgia, Francja, Holandia, Luksemburg, Republika Federalna Niemiec i Włochy. Wszedł on w życie 25 lipca 1952 r., a wygasł z dniem 25 lipca 2002 r.

bank z siedzibą we Frankfurcie nad Menem, otwarty przez szefów ówczesnej 15 krajów Unii Europejskiej w czerwcu 1998, kieruje polityką pieniężną państw Unii, w których obowiązuje waluta euro. Do jego zadań należy przede wszystkim: zarządzanie rezerwami walutowymi państw członkowskich, ustalanie poziomu stóp procentowych w strefie euro, przeprowadzanie operacji dewizowych i dbanie o sprawne działanie systemów płatniczych, decydowanie o emisji banknotów euro. Europejski Bank Centralny pełni również funkcje doradcze: może wyrażać opinię wobec organów UE i organów narodowych w kwestiach należących do zakresu jego kompetencji, jest on niezależny od jakichkolwiek wpływów politycznych.

 

bank powołany na mocy Traktatu Rzymskiego ustanawiającego Wspólnotę Europejską. Będąc finansowym ramieniem Unii Europejskiej, Bank posiada osobowość prawną oraz finansową niezależność. Bank jest zarządzany przez własne struktury decyzyjne (w skład których wchodzi przedstawiciel Komisji Europejskiej). Statut Banku w formie protokołu został dołączony do Traktatu Rzymskiego i stanowi jego integralną część oraz posiada taką samą moc prawną jak sam Traktat. Bank zajmuje się m.in. finansowaniem w formie pożyczek projektów inwestycyjnych zgodnych z szeroko pojętymi celami UE sprzyjającymi zrównoważonemu rozwojowi Unii głównie w sektorze publicznym i prywatnym, w transporcie, telekomunikacji, przemyśle, sektorze energetyki, turystyce, a ostatnio także w sferze ochrony zdrowia i nauki. Bank udziela również gwarancji na przedsięwzięcia inwestycyjne oraz administruje środkami powierzonymi przez państwa członkowskie. Z dniem 1 maja 2004 r. w poczet członków Banku zostało przyjętych dziesięć Nowych Państw Członkowskich Unii Europejskiej, w tym Polska.

 

powstał w 1994 roku jako spółka typu joint-venture z trzema udziałowcami: Europejskim Bankiem Inwestycyjnym, Komisją Europejską oraz innymi instytucjami finansowymi. Głównym zadaniem EFI jest wspieranie i tworzenie wzrostu małych i średnich przedsiębiorstw (MSP) poprzez instrumenty ryzyka kapitałowego i gwarancje, używając własnych funduszy jak również środków powierzonych mu w ramach mandatów EBI i UE. EFI działa niezależnie jak podmiot komercyjny na warunkach rynkowych. EFI nie jest instytucją udzielającą kredytów bezpośrednio ani nie może przyznawać lub zarządzać grantami dla małych i średnich przedsiębiorstw. Ponadto EFI nie inwestuje bezpośrednio, ale za pośrednictwem instytucji finansowych, którym całkowicie powierzono zadanie.

 

 

jeden z funduszy strukturalnych Unii Europejskiej, którego zadaniem jest zmniejszanie dysproporcji w poziomie rozwoju regionów należących do Unii Europejskiej. Z EFRR pochodzi m.in. wsparcie inwestycji produkcyjnych i infrastrukturalnych oraz wsparcie udzielane małym i średnim przedsiębiorcom.

jeden z Funduszy Europejskich, którego głównym zadaniem jest rozwój społeczeństw w UE. Z EFS pochodzi m.in. wsparcie polityki rynku pracy, przeciwdziałanie wykluczeniu społecznemu, adaptacyjność i rozwój kadr, wyrównywanie szans na rynku pracy.

forma partnerstwa pomiędzy państwami członkowskimi Wspólnoty Europejskiej (później UE) a członkami EFTA. Utworzenie EOG miało na celu zacieśnienie więzi między obu instytucjami dzięki włączeniu państw EFTA do procesu tworzenia jednolitego rynku i rozszerzenia na państwa EFTA wspólnotowych polityk obejmujących transport, ochronę środowiska, rozwój i badania, kształcenie i edukację. Obecnie uczestnikami EOG jest 27 krajów członkowskich UE oraz 3 kraje EFTA (Islandia, Liechtenstein i Norwegia). Szwajcaria, pozostając członkiem EFTA, nie uczestniczy w EOG.

 

Urząd Statystyczny Wspólnoty Europejskiej (usytuowany w Luksemburgu) zapewnia kompleksową obsługę instytucji unijnych i obywateli UE w zakresie informacji statystycznej. Gromadzi dane z krajów członkowskich i kandydujących, opracowuje i udostępnia oficjalne statystyki, spełniające standardy jakości, obiektywności, niezależności naukowej i tajemnicy statystycznej. Współpracuje z krajowymi urzędami statystycznymi w zakresie rozwoju statystyki.

ocena/oszacowanie jakości (stopnia) realizacji programu (tzn. jego faktycznych rezultatów) w stosunku do wcześniejszych założeń (tzn. oczekiwanych efektów). W przeciwieństwie do monitorowania lub kontroli ewaluacja odnosi się do efektów długoterminowych (oddziaływania). Zasadniczym celem ewaluacji jest stałe ulepszanie skuteczności i efektywności programów realizowanych przez władze publiczne. Przeprowadzana jest w celu osiągnięcia pozytywnych efektów społecznych i gospodarczych związanych bezpośrednio z danym programem oraz zwiększania przejrzystości i promowania działań podejmowanych przez władze publiczne. Ewaluacja jest wykonywana jako: ewaluacja wstępna, ewaluacja w połowie okresu realizacji oraz ewaluacja końcowa.

 

dokonywana po zakończeniu realizowanego programu, której głównym celem jest określenie jego długotrwałych efektów, w tym wielkości zaangażowanych środków, skuteczności i efektywności pomocy. Głównym celem ewaluacji końcowej jest przede wszystkim dostarczenie informacji na temat długotrwałych efektów, powstałych w wyniku wdrażania danego programu, wraz ze sformułowaniem wniosków dotyczących kierunku polityki strukturalnej.

Ewaluacja dokonywana po zakończeniu realizowanego programu, której głównym celem jest określenie jego długotrwałych efektów, w tym wielkości zaangażowanych środków, skuteczności i efektywności pomocy. Głównym celem ewaluacji końcowej jest przede wszystkim dostarczenie informacji na temat długotrwałych efektów, powstałych w wyniku wdrażania danego programu, wraz ze sformułowaniem wniosków dotyczących kierunku polityki strukturalnej.

podstawowe narzędzie stosowane w polityce strukturalnej Unii Europejskiej. Przedmiotem ewaluacji globalnej jest cały program realizowany z udziałem wkładu finansowego Wspólnoty.

Ewaluacja dokonywana w trakcie realizowania programu. Jej celem jest oszacowanie stopnia osiągnięcia zakładanych celów w świetle wcześniej przeprowadzonej ewaluacji wstępnej, zwłaszcza pod względem dostarczonych produktów i osiągniętych rezultatów oraz określenie trafności zamierzeń w stosunku do aktualnych trendów społeczno-gospodarczych. Wyniki ewaluacji okresowej służą ewentualnym modyfikacjom dokumentów programowych. Dostarczone za jej sprawą informacje powinny być wykorzystane przy przygotowaniu programu w następnym okresie programowania.